MeiHan Institute of Chinese Guasha Therapy

door Han M. Stiekema, arts

 

INHOUD

INLEIDING
TEGEN GEWRICHTSPIJN WERKZAME KRUIDEN
Werkzame stoffen
Genezende werking
Gebruik
Bijwerkingen en contra-indicaties
Literatuur
RECEPTUUR
Inleiding
Combinatierecepten
Over het doseringsprobleem (mg)

 

INLEIDING

Alvorens in te gaan op tegen gewrichtspijn werkzame kruiden, zal eerst een overzicht gegeven moeten worden van de verschillende verschijningsvormen van gewrichtspijn en hun oorzakencomplexen.

In het algemeen kan men stellen, dat er een groot aantal verschillende verschijningsvormen bestaan, te weten chronisch rheuma, jicht en arthrose. Deze kunnen afzonderlijk, doch zeer vaak ook gemengd voorkomen. De gemeenschappelijke noemer van deze drie zijn stoornissen in de stofwisseling, ook dyskrasie genoemd.

De oorzaken van deze stofwisselingsstoornissen zijn echter ook weer van velerlei aard. Genoemd kunnen worden: onvolwaardige voeding, overeten en verkeerde voedingskeuze; chronische verteringsstoornissen met zelfvergiftiging vanuit de eigen darm; verzuring cq verslakking van capillaire bloedvaten en het bindweefsel, verstoring van de enzymreacties, de mineralen en kalkhuishouding en de verbranding van nutriënten in de cellen en ten slotte onvoldoende ontgifting en uitscheiding van gif- en afvalstoffen uit het lichaam. Het een en ander kan dan nog gecompliceerd worden door de aanwezigheid van een of meerdere "haarden" (foci, bijvoorbeeld een chronische ontsteking of litteken), een uit balans zijnd vegetatief zenuwstelsel, statische of traumatische factoren (bijvoorbeeld van de wervelkolom), hormonale en psychische factoren, factoren die verband houden met de leefstijl (bijvoorbeeld een zittende leefwijze) en tot slot milieufactoren (o.a. de gevolgen van electrosmog in het huis).

Al met al niet zo gemakkelijk om werkelijk oorzakelijk te gaan behandelen. In tegenstelling tot de homeopaath die immers op het verschijningsbeeld behandelt, moet de fytotherapeut wel degelijk inzicht verkrijgen in de oorzaken om zo een zinvolle behandeling in te kunnen zetten. En het spreekt dan ook vanzelf dat de keuze van enkelvoudige of combinaties van verschillende kruiden hier direct door bepaald wordt.

Zo zal bij de ene patient de gewrichtspijn meer als rheumatische pijn worden geklassificeerd, die op zijn beurt bijvoorbeeld voornamelijk terug te voeren is op overmatig vlees- en koffiegebruik (verzuring van de stofwisseling), samen met een zelfvergiftiging vanuit de darm (rotting van eiwitten) en electromagnetische belasting in het huis, terwijl bij een andere patient met "dezelfde aandoening" het meer een combinatie is van onvoldoende lever-/galwerking, een zittende leefwijze en de aanwezigheid van een gebitshaard. Terwijl bij de andere gewrichtspijnen, die welke meer als arthrose en/of jicht kunnen worden geklassificeerd, overeenkomstige redeneringen gelden, zij het dat het vaker iets eenvoudiger ligt.

In vele gevallen, zo zal uit het bovenstaande duidelijk zijn, zal men er met fytotherapie alleen niet komen, maar zal er bijvoorbeeld via verschillende invalshoeken tegelijkertijd gewerkt moeten worden om succes te kunnen behalen.

In mijn 30-jarige praktijk staat daarom altijd de haardsanering voorop (gebitssanering, darmreiniging, neuraaltherapie) gevolgd door de desensibilisering, die de gevolgen van de meestal jarenlange inwerking van de ziektemakende invloed probeert weg te nemen (voedingstherapie, pakkingen en wikkels, hydrotherapie en massage, beweging) met tot slot de locale therapie (inwrijvingen). Dit alles nog aangevuld met methoden die direct aansluiten op de voor deze patient specifieke situatie (bijvoorbeeld eiwitvasten bij ateriosclerose, zweetkuren, drinkkuren, oliekauwen ter ontlasting van het lymfestelsel, ontstoring van het huis, psychotherapie etc. etc.)

Het toepassingsgebied van fytotherapeutica bij gewrichtspijn en haar oorzaken is dus begrensd. Vrijwel alle worden ingezet in de tweede fase van de behandeling, de desensibilisatie. Behoudens een aantal uitzonderingen is de werking terug te voeren op ontlasting van de stofwisseling. Deze is o.a. gebaseerd op de drainage via de nieren, de huid en het weke bindweefsel, de darm, het lever/galsysteem of de menstruatie. Hetgeen op verschillende manieren wordt onderverdeeld: in de indicatie-gebieden acuut of chronisch rheuma, arthrose, jicht of/en mengvormen ervan; in directe of indirecte pijnbestrijding; in een inwendige en/of uitwendige behandeling.

TEGEN GEWRICHTSPIJN WERKZAME KRUIDEN

BERBERIS VULGARIS
Zuurbes

Werkzame stoffen
In de wortelschors bevinden zich verschillende alkaloïden, zoals berberine, oxyberberine, berbamine e.a.

Genezende werking
BERBERIS bevordert de uitscheiding van urinezuren en wordt toegepast bij urinezure diathese, jicht en vormen van rheuma. De werking ontstaat doordat BERBERIS de nierfunctie aanzet. Bij gebruik ervan ziet men vaker neerslag in de urine of roodachtig niergruis. Ook bevordert BERBERIS de galproductie met vaak ontstuwing van de galwegen. Indirect wordt daardoor verteringsstoornissen met zelfvergiftiging vanuit de darm bestreden, hetgeen zoals boven vermeld vaker een mede-oorzaak is voor het onstaan van rheumatische en arthrotische stoornissen.

Gebruik
Een kinderpaplepel van de schors op 1/4 1. water. 5 Minuten op heet water laten trekken. 1 Kop over de dag verdelen 5-6 weken lang of 3 keer 20 druppels BERBERIS-essence. Op doktersvoorschrift.

Bijwerkingen en contra-indicaties
Overdosering kan verlamming van de ademhaling geven. Ook kan bij een combinatie van overdosering en overbelasting de hartspier beschadigd worden.

RHODODENDRON FERRUGINEUM L.
Rododendron

Werkzame stoffen
De verse of gedroogde (roestrode of behaarde) bladeren van de RHODODENDRON bevatten looistoffen, etherische olie, arbutine, glycoside en andromedotoxine.

Genezende werking
Vooral toegepast bij pijnlijke jichtige en rheumatische aandoeningen, vooral van de kleine gewrichten, bij spierrheuma en bij weergevoeligheid.

Gebruik
1 volle kinderpaplepel op 1/4 1. heet water. Een paar minuten laten trekken. 2-3 per dag een kopje.

Bijwerkingen en contra-indicaties
Niet bekend.

URTICA DIOICA
Brandnetel

Werkzame stoffen
Mineralen waaronder Calcium en Phosphor, vitaminen (A,B en C), mierezuur, histamine, plantaardige hormonen en chlorophyll en een netelgif.

Genezende werking
De werking is zeer veelzijdig. In de eerste plaats zet het de diurese aan, waardoor het een van de hoofdmiddelen is bij jicht en rheumatische aandoeningen op basis van een trage stofwisseling, bindweefselverslakking, een onvoldoende nierwerking en/of een urinezure diathese. Ook zet URTICA de maag-, darm-, lever- en galfunctie aan. Het is verder sterk bloedvormend en -reinigend.

De werking is onderzocht door Keeser, directeur van het Pharmacologisch Instituut van de Universiteit Hamburg. Hij vond dat aftreksels van URTICA de uitscheiding van urinezuren door de nieren bevorderde, terwijl eveneens urinezuren uit het bindweefsel en naar het bloed uitgespoeld werd.

Gebruik
Men trekt een aantal minuten 4 kinderpaplepels droge bladeren op 1 L. water. Beter is verse bladeren, stengels en wortels (kleingesneden) te gebruiken. 2 Eetl. op 1 L. water een paar seconden laten trekken. Een veel te weinig bekende methode is het "slaan met verse brandnetelbladeren". Het netelgif bewerkstelligt een urenlange intensivering van de locale bloedsomloop, een reflexwerking op de spieren en pijnvermindering bij lumbago (spit) en (rheumatische) ischias.

Bijwerkingen en contra-indicaties
Geen.

SALIX
Wilg

Werkzame stoffen
De schors (Cortex Salicis) bevat salicylzuurverbindingen, glycosiden en looistoffen.

Genezende werking
Koorts- en rheumamiddel. Daarmee samenhangend zweetdrijvende, pijnverlichtende en diuretische werking. Drijft urinezuren uit en wordt daarom bij verschillende vormen van rheuma en jicht toegepast. M. Pahlow betreurt het verdwijnen van de wilgeschors door het gebruik van synthetisch salicylzuur. De eerste zou juist bij rheuma een veel groter effect sorteren, een stelling die ik van harte ondersteun.

Gebruik
Een volle kinderpaplepel fijngesneden wilgenschors wordt met 1/4 L. water opgezet en langzaam aan de kook gebracht. Dan van het vuur nemen en na ongeveer 5 minuten afzeven. Twee kopjes per dag.

Salicinum (C.M.N.) is het pure glycoside uit de wilgenbast. Dosering bij rheumatische aandoeningen: om de 2 a 3 uur 0,5- 2g. in poeder, capsules of oplossing.

Bijwerkingen en contra-indicaties
In het Farmacotherapeutisch Vademecum worden voor salicinum geen bijwerkingen aangegeven i.t.t. het salicylzuur.

TARAXACUM OFFICINALE
Paardebloem

Werkzame stoffen
In het gehele kruid inclusief de wortel treft men vitaminen, bitterstoffen o.a. het taraxizine, enzymachtige stoffen, saponine, looistof, mineralen en spore-elementen, een beetje etherische olie, inuline, choline en eiwitstoffen aan.

Genezende werking
De hoofdwerking bij rheuma en jicht is de gunstige werking op stofwisselingsstoornissen en het bindweefsel, dat door TARAXACUM beter doorbloed wordt. In de praktijk nemen na een TARAXACUM-kuur de pijnaanvallen af, terwijl ook de hevigheid van de pijn minder wordt. Het onderliggende mechanisme is ongetwijfeld de activerende werking op lever (antidyskratisch) en nieren (diuretisch). Dit draineert het bindweefsel.

R.Weiss noemt TARAXACUM een van de beste middelen bij zowel chronisch-rheumatische als arthrotische aandoeningen. Hij beveelt TARAXACUM o.a. als voorjaarskuur aan (met in de herfst een jeneverbeskuur). Met behulp van dergelijke kuren (NB. de meeste fytotherapeutische therapieën voor gewrichtspijn dienen over langere tijd te worden toepast om effect te sorteren) neemt de beweeglijkheid van de gewrichten toe, stijfheid wordt minder en de neiging tot aanvallen neemt af. TARAXACUM wordt eveneens bij spit, ischias en degeneratieve wervelkolomziekten aanbevolen.

Gebruik
Twee kinderpaplepels met de gehele plant goed fijn gemaakt op 1/4 L. koud water en lang laten staan. Als gewrichtskuur 2-3 koppen per dag gedurende 2-4 maanden.

Bijwerkingen en contra-indicaties
Verse bladeren in overmaat gegeten veroorzaken bij kinderen vergiftigingsverschijnselen.

BETULA PENDULA
Berk

Werkzame stoffen
Voor de toepassing bij jicht/rheumatische aandoeningen zijn alleen de bladeren interessant. Zij bevatten saponinen en etherische olie.

Genezende werking
De werking berust op het uitdrijven van urinezuren. Op zichzelf schijnt de werking niet zeer sterk te zijn. Echter in combinatie wordt BETULA vaker toegepast.

Gebruik
1-2 eetlepels worden met kokend water overgoten. Een paar minuten trekken. Niet koken, aangezien dan de werkzaamheid verloren gaat.

Bijwerkingen en contra-indicaties
Bij bovengenoemde dosering geen.

Literatuur
Vooral Huchard (Parijs) bericht van positieve effecten bij jicht.

SAMBUCUS NIGRA
Vlier

Werkzame stoffen
In de bloemen zitten etherische olie, zweetdrijvende glycosiden, flavonoïden en een slijmstof.

Genezende werking
De werking van SAMBUCUS berust op zijn zweetdrijvende en immuunversterkende eigenschappen. Gecombineerd met warmtetoepassing (actieve inspanning, lichaamspakking, sauna) kunnen met het zweet grote hoeveelheden urinezuren worden uitgedreven. Toepassing dus bij (chronisch) rheuma en jicht. Vaak in combinatie met Flores Tiliae, lindebloesem, die een vergelijkbare werking vertoont.

Gebruik
2 volle kinderpaplepels op 1/4 L. kokend water; 10 minuten laten trekken. Om te zweten 1/2 L. (met beetje honing) zo warm mogelijk ineens drinken. Vervolgens 3 weken 3 maal daags 1 kopje thee.

Bijwerkingen en contra-indicaties
Niet bekend.

SOLIDAGO VIRGAUREA L.
Guldenroede

Werkzame stoffen
In het kruid (zonder wortels) bevinden zich etherische olie, looistof, bitterstoffen, saponine en flavonoïde.

Genezende werking
Het kruid is diuretisch, stimuleert de stofwisseling en is bloedreinigend. Het wordt daarom veelvuldig bij jicht en rheuma toegepast.

Gebruik
1 of 2 kinderpaplepels kruid met 1/4 L. koud water overgieten en tot kookpunt verhitten. 2 Minuten laten trekken. Dagelijks drie kopjes thee.

Bijwerkingen en contra-indicaties
Niet bekend.

ORTHOSIPHON STAMINEUS
Koemis koetjing

Werkzame stoffen
In de bladeren en stengeltoppen zijn een hoog kaliumgehalte, een glucoside (orthosiphonine), etherische olie, saponinen en looistoffen aangetroffen.

Genezende werking
Bevordert de uitscheiding van urinezuren en chloriden (zout), hetgeen het tot een belangrijk diureticum bij jicht en rheuma maakt. Overigens is de werking alleen optimaal wanneer superieure kwaliteit wordt geimporteerd.

Gebruik
Populair als drinkkuur. Bijvoorbeeld 5 dagen lang 3 L. water per dag met INFUSUM ORTHOSIPHONIS (F.M.N.)

R/ Folia Orthos. 5,0
Aq.comm.q.s. ad infusum 1000,0
Gebruik: 4 m.dgs 100 cm3

Bijwerkingen en contra-indicaties
Bij de voorgeschreven dosering niet bekend.

COLCHICUM AUTUMNALE L.
Herfstijloos

Werkzame stoffen
De belangrijkste stof is het alkaloid Colchicine. Uit het zaad wordt de Tinctura Colchici vervaardigd.

Genezende werking
COLCHICUM is het superieure plantaardige middel bij een acute jichtaanval. Het dient zeer energiek (elk uur) en zo vroeg mogelijk gegeven te worden. Is de aanval gebroken, in de regel na 2-3 dagen, dan kan de dosering aanzienlijk verminderd of gestopt worden. De werking van COLCHICINE is niet op het urinezuur, maar remt de kristalfagocytose door de leucocyten en doorbreekt daarbij de vicieuze cirkel van het ontstekingsmechanisme en daarmee de pijn. Een pijnaanval die niet op COLCHICUM reageert is geen jicht! (R.Weiss).

Gebruik
In plaats van Tinctura Colchici geeft men ook het zuivere alkaloid Colchicine. Dosering de eerste dag elk uur 1 mg tot 8 mg in totaal. Later om de twee uur, ook ‘s nachts. Na vermindering van de aanval 3 maal 0,5 mg per dag; als de aanval vrijwel over is (meestal na 3-4 dagen) 0,5-1,0 mg. per dag. Op lange termijn zijn 2 maal 10 druppels Tinctura Colchici genoeg. NB. Voor een operatie wordt bij jichtpatienten prophylactisch 1,5 mg Colchicine per dag aangeraden, te beginnen 3 dagen voor de ingreep. Bij chronisch jicht is de werking van Colchicine veel minder duidelijk. Op doktersvoorschrift.

Bijwerkingen en contra-indicaties
Bij optimale werking treedt misselijkheid, braken en diarrhee op, die na het verminderen van de dosering echter snel verdwijnen.

Literatuur
Gunther,R.:Wiener med. Wschr.120:757. Nr.44.1970
Strohmeyer,G.,u.Gottesburen,H.:Internist.1 2:51 8.Nr.1 2. 1971
Sanwald,R. :Monatsk.arztl.Fortbild.23: 1 86.Nr.5. 1973
Wijlmanns,W. :Therapiewoche. 1 9:2383.Nr.48. 1969

JUNIPERUS COMMUNIS L.
Jeneverbes

Werkzame stoffen
De vruchten bevatten een etherische olie.

Genezende werking
Via activering van de nieren, de stofwisseling en het uitdrijven van urinezuren wordt een gunstige werking verkregen bij jicht en rheumatische aandoeningen. JUNIPERUS werkt eveneens bij myalgie en arthrose. Evenals bij de kuur met TARAXACUM is er pijnvermindering, verbeterde beweeglijkheid, verminderde stijfheid en zijn er minder frequente aanvallen te verwachten.

Gebruik
10-15 fijngemaakte Jeneverbessen op 1/4 L. kokend water en een paar minuten laten trekken. 1 Kop over de dag verdeeld opdrinken gedurende 3 weken. Vanwege onstandvastige samenstelling (Pharmacotherapeutisch Vademecum) is nauwkeurige (hogere) dosering onmogelijk.

Uitwendig wordt JUNIPERUS toegepast bij rheumatische aandoeningen, bij voorkeur in combinatie met warmte en/of massage. Bereid als etherische olie:

R/ Ol.Juniperi ad 2,0
Spirit.Calami ad 100,0
D.S. Om in te wrijven.

Bijwerkingen en contra-indicaties
Van bovenstaande dosering geen bijwerkingen te verwachten. Contra-indicaties zijn acute nieraandoeningen en zwangerschap. Raadpleeg Uw arts.

CAPSICUM ANNUUM L.
Spaanse peper

Werkzame stoffen
In de vruchten zit capsaicine, olie (anguine), carotinoïde, vit.C, etherische olie, aromatische stoffen e.a.

Genezende werking
Bij rheuma uitwendig in de vorm van galenische preparaten. Zie onder RECEPTUUR: Linimentum Capsici Compositum.

Bijwerkingen en contra-indicaties
Uitsluitend uitwendig gebruik.

SOLANUM DULCAMARA L.
Bitterzoet

Werkzame stoffen
De bovenste stengeldelen bevatten bitterstoffen, aan glucosiden gebonden solanine (dulcamarine). Verder saponine en looistoffen.

Genezende werking
De belangrijkste werking is omschakeling van en ontlasting van de stofwisse!ing (antidyskraticum). Het is daarom een veel gebruikt middel bij rheuma, jicht en scrofulose.

Gebruik
1-2 theelepels met 1 kop water kort laten koken. Langere tijd ‘smorgens en ‘s avonds 1 kop. Of als poeder:

R/ Stipit.Dulcamar. 0,1
M.f.pulv.D.tal.Dos.Nr.30 ad chart.cerat.
S. 3 maal daags 1 poeder.
Op doktersvoorschrift.

Bijwerkingen en contra-indicaties
Bij overdosering ontstaan opwindingsverschijnselen en spraakstoornissen; moeilijkheden met het slikken, overgeven, duizeligheid en krampen.

HARPAGOPHYTUM PROCUMBENS
Duivelsklauw

Werkzame stoffen
De wortelknollen bevatten harpagoside, een glycoside. Daarnaast komen er nog andere glycosiden (stachyose) voor en ook bitterstoffen.

Genezende werking
Het belangrijkste toepassingsgebied is arthrose. De werking is volgens klinisch onderzoek vooral antiflogistisch en daarmee pijnstillend. W. Zimmerman, arts-directeur van het Ziekenhuis voor Natuurgeneeskunde in München-Harlaching heeft dit door middel van onderzoek bij zijn patienten aangetoond.

Gebruik
Als thee en plaatselijke injecties.

Bijwerkingen en contra-indicaties
Niet bekend.

Literatuur
P.Tunmann u. N.Stierstorfer: Dtsch.Apoth.-Zeitg. 1 03:395.Nr. 14.1963
W.Schier u. H.Bauersfeld:Dtsch.Apoth.-Zeitg. 113:17:135.1 958.Nr.3/4
G.Brantner: Phys.Med .u.Reh. 1972. Nr.3/4
O.Eichler u.Ch.Koch:Arzneim.-Forschg.20: 107.Nr. 1.1970

RECEPTUUR

Inleiding

De differentiaal diagnose, beschreven in de eerste INLEIDING is bij rheuma, jicht en arthrose doorgaans zeer veelzijdig. Voorbeelden zijn:

a) urinezure diathese, dyspepsie met auto-intoxicatie, verminderde menstruatie; b) haard in het gebit, onvoldoende lever/galwerking, afwezigheid van zweten; c) stofwisselingsstoornissen (dyskrasie), onvoldoende verbranding in de cellen, bindweefselverslakking etc. etc.

Het spreekt vanzelf, dat bij zulke verschillende achtergrond er overeenkomstige combinaties van werkzame kruiden voorgeschreven dienen te worden. Een zinvol systeem zou zijn om deze combinaties te richten naar de verschillende drainagemogelijkheden. Bijvoorbeeld combinatie x) met accent op drainage via de darm; y) drainage via de nieren z) via de menstruatie etc.

Combinatierecepten

Voorbeelden

1 Pijnstillend/ diuretisch/ antidyskratisch

R/ Extract. Salicis 7,5 g.
Extract. Urticae
Extract. Solidag.
Extract. Betulae aa 1,5 g.
Ol.Juniperi 0,2 g.
Constit. ad. 100 g.
S. Meermalen per dag 1 kinderpaplepel in een kop heet water.

2 Diuretisch/ diaphoretisch/ afleiding via de darm

R/ Rad. Taraxaci cum Herb.
Herb. Urticae
Flor. Sambuci
Cort. Frangulae
Fruct.Foeniculi aa 20,0
M.f.spec.S.’s morgens en ‘s avonds 1 kop op 1 kinderpaplepel, 4 weken lang.

3 LINIMENTUM CAPSICI COMPOSITUM
(Pain Expeller, C.M.N.)

R/ Fruct.Capsici 200,0
Spirit.600,0, mac.p.dies 5, exprime;h.Tinct.523,0 adde
Camphor.30,0
Ol.Rosmar. 10,0
Ol.Lavand. 10,0
Ol.Thymi 10,0
Ol.Caryoph. 10,0
Ol.Cassiae 2,0
Ammon . Iiq .300,0
Sapo medic.30,0
Aq.70,0
Sacch.tost. (caramel) 5,0

 

TERUG

© Copyright 1996-2008 by Han M. Stiekema & MeiMei Yu. Alle rechten voorbehouden. Last updating 20/09/08

guasha-4.jpg (9967 bytes)

Guasha